Wollukse Praot (W)

Vandaag zijn we bij de op een na laatste letter van het Wollukse alfabet: de W. Je  toevoegingen zijn wederom welkom bij onze dialectgroep, bijvoorbeeld via email.

Witte gij

‘nen Aauwe meens uit ‘t dùrp, Tinus hieten-ie, kwaam ‘n jongeske teege. Hij zeej: “Heej menneke, witte gij van wie dè gij d’r eêne zet?” – “Van m’n moeder,” zi-tie. – “Ooh, en witte gij èègelijk hoe dè ge hiet?” – “Net es m’n vaoder.” – “Witte gij dè ge ‘ne waauwelèèr zet?” –  “Oons moeder zeej dè gij dè zet,” kreeg Tinus es antwoord. – “En witte gij dè ge aauw meense nie vur de gek maagt haauwe?” Hij liép verder en zeej teege z’n èège: “Tinus, witte gij wè’t meej die jeugd van teegesworrig moet wòrre? Ik weet ‘t nie!”

walge · klieren · Lig nie te walge gij, walgèènd!

we(l)jat, welnent · welja, welnee · “Ach welnent, dè’s nie waor!” – “Weljat, gò ’n èènd ligge ruuzië meej mekaore!”

wijd, wijer, wijdst · ver, verder, verst · Ik dòcht dè d’n Elshout veul wijer weg was!

wuujerd · onrustige persoon · Dieje van oonze Willem dè ies me tòch ‘ne wuujerd: hij zit gin mement stil.

werkendag · doordeweekse dag · Hij kwaam in z’n swerkendagse kleêre de kerk in stappe.

Van Walewyc tot Wolluk

De naam van onze stad duikt voor het eerst in de 13e eeuw op als Walwic en later als Walewyc. Het is een samenstelling van waal ‘diepe plas’ (een nevenvorm van wiel; denk aan de Galgenwiel) en wijk ‘nederzetting’: een nederzetting bij een wiel dus. Walwic en Walewyc werden uitgesproken als [waal(e)wiik], met de lange ie van ‘dieren’. In de zestiende eeuw ontstond de uitspraak [waalwejk]. In onze conservatieve standaardtaal is die tot op de dag van vandaag behouden. Maar het dialect is sindsdien heel wat verder gegaan: [waalwejk] is via [waolwek] en [waol(e)k] veranderd in [wòllek], met de [ò] van hòkske ‘hokje’ en ‘haakje’. Hetzelfde is gebeurd met Bardevuihc (13e eeuw): dat ging van [bardewiik] via [baartwejk] en [baorwek] tot [bòrrek]. Wij hanteren de spellingen Wolluk en Bork, omdat die inmiddels helemaal ingeburgerd zijn.